مسجد شیخ لطف الله اصفهان ، اوج معماری عصر صفویه - وبلاگ منصوری

به گزارش وبلاگ منصوری، اصفهان شهر تاریخی و زیبای ایران دارای جاذبه های بسیاری است و افراد بسیاری از سرتاسر ایران و دنیا در طول سال به آن سفر می نمایند و از زیبایی های آن لذت می برند. یکی از این جاذبه ها مسجد شیخ لطف الله اصفهان واقع در میدان نقش دنیا است و از آنجایی که اصفهان در زمان صفوی پایتخت ایران به شمار می رفته به همین دلیل بیشتر جاذبه های تاریخی آن مثل معماری مسجد شیخ لطف الله اصفهان متعلق به این دوران است. در این متن خواندنی با خبرنگاران همراه باشید تا با معماری و تاریخچه مسجد شیخ لطف الله اصفهان بیشتر آشنا شوید.

معرفی

در بخش شرقی میدان نقش دنیا اصفهان، بنای بسیار با ارزشی به نام مسجد شیخ لطف الله جلوه گری می نماید. این بنا در کنار مسجد امام (شاه سابق) و رو به روی عمارت عالی قاپو واقع شده است. ساخت این مسجد به دستور شاه عباس اول صفوی در سال 1603 میلادی آغاز شد و 16 سال بعد تکمیل گشت. معمار مسجد شیخ لطف الله، محمدرضا اصفهانی بوده که به صورت بسیار زیبایی این بنا را خلق نموده است، معماری این مسجد را به حق جز شاهکارهای معماری قرن 11 هجری می دانیم. در طول سال گردشگران از این بنای زیبا و خیره نماینده دیدن می نمایند. مسجد شیخ لطف الله به سال 1310 شمسی به ثبت ملی رسید.

تاریخچه مسجد شیخ لطف الله اصفهان

همانطور که در بالا نیز گفته شد، ساخت این مسجد حدود 16 سال طول کشید. در این زمان معماری صفوی به اوج خود رسیده بود و نقشه های دیگری مانند باغ هزار جریب و چهار باغ نیز در دست اجرا بود. مسجد شیخ لطف الله در زمان ساخت، نام های دیگری مانند فتح الله و صدر داشته است. یکی از روحانیون شیعه در آن موقع، شیخ لطف الله جبل عاملی بود که به یاری شاه عباس همانند شیخ بهایی از لبنان به ایران آمد. حکومت صفوی، حکومت اسلامی بود و علما و روحانیون شیعه در این حکومت صندلی ویژه ای داشتند و به همین دلیل، شاه عباس برای تجلیل از او، دستور ساخت چنین مسجدی را می دهد. خوب است بدانید شیخ لطف الله، پدر همسر شاه عباس صفوی بوده و مسجد در محل زندگی او بنا شده است. در کنار مسجد، مدرسه ای بنا شد تا شیخ لطف الله به تدریس نیز بپردازد و در طی زمان، این مدرسه از بین رفت و دیگر اثری از آن نمی بینیم.

معماری مسجد شیخ لطف الله اصفهان

معماری این مسجد جز بهترین ها در نوع خود است. این مسجد به طرز شگفت انگیز و بسیار زیبایی ساخته شده که هر فردی را به خود جذب می نماید. از جمله عناصر بسیار زیبای این بنا، کاشی کاری های آن است که در سال 1028 هجری خاتمه یافت. سر در این بنا کتیبه ای دیده می گردد که توسط استاد علیرضا عباسی نوشته شده، دیگر کتیبه های این بنا که در داخل آن قرار دارند نیز کار استاد علیرضا عباسی و باقر بنا هستند. در قسمت ورودی درب چوبی دو لنگه ای دیده می گردد که تماما از چوب چنار یک پارچه تشکیل شده است. در معماری این مسجد از شبستان ورودی و مناره استفاده نشده است، اما ورودی آن با چند پله آغار می گردد. مشخصه اصلی معماری مسجد شیخ لطف الله چرخش 45 درجه ای آن نسبت به قبله بوده که چنین چیزی در معماری پاشنه خوانده می گردد. شگفتی چنین معماری در این است که در فضای بیرونی هیچ گونه چرخش و کجی در بنا احساس نمی گردد، دلیل آن هم وجود یک راهرو است که در سمت چپ واقع شده است سپس یک پیچ به سمت راست دارد. این راهرو به طور کامل از کاشی کاری پر شده است، کاشی های این راهرو بیشتر به رنگ سبز و آبی هستند. بعد از گذر از این راهروی زیبا به فضای اصلی که گنبد بر روی آن واقع شده است می رسیم. این گنبد از زمین تنها 32 متر ارتفاع دارد که می توان گفت به نسبت ارتفاع کمی است. گنبد مسجد شیخ لطف الله در نوع خود جز زیباترین ها است که در ساخت آن از فرم ها، تزئینات و رنگ های به خصوصی استفاده شده است. این بنا در قسمت های پایینی پلان چهار ضلعی و در قسمت های بالایی پلان 8 ضلعی دارد. در این مسجد دیوارها عرض بسیار زیادی دارند، دیوارهای اصلی 2 متر و دیوارهایی که در آن ها پنجره وجود دارد، 1.7 متر عرض دارد، دلیل عریض بودنشان تحمل سنگینی این بنا است. در قست ورودی مسجد، فضای بازی دیده می گردد که برای روشنایی محراب و روشنایی کلی کاربرد دارد. برای روشنایی کلی این مسجد از 16 پنجره مشبک استفاده شده است. به دلیل مشبک بودن این پنجره ها، بخشی از نور خورشید را وارد فضای داخلی مسجد می نمایند، این میزان تابش نور توسط معمار این بنا حساب شده است تا توجه بیشتری به سمت کاشی صورت گیرد. در محراب این مسجد دو لوح دیده می گردد که بر روی آن ها عبارت: عمل فقیر حقیر محتاج بر رحمت خدا محمدرضا ابن استاد حسین بنا اصفهانی، نوشته شده است. در اطراف این محراب نیر چند کتیبه وجود دارد که روایاتی از پیامبر و امام جعفر صادق و اشعاری به خط استاد علیرضا عباسی نوشته شده است. اشعاری که بر روی این کتیبه ها نوشته شده طبق تحقیقات صورت گرفته متعلق به شیخ بهایی است. آیاتی به خط ثلث در 4 گوشه مسجد بر روی کاشی های سفید حک شده اند.برای کسب اطلاعات بیشتر درمورد مسجد شیخ لطف الله، می توانید به سایت سفرزون مراجعه کنید.