طبع سرد و گرم چیست و چگونه طبع خود را بشناسیم؟ - وبلاگ منصوری

به گزارش وبلاگ منصوری، شناسایی طبع سرد و گرم در طب سنتی بسیار مهم است چرا که متخصصان طب سنتی معتقدند ویژگی های جسمی و روانی افراد تحت تاثیر طبیعت آنها قرار گرفته است.

سرویس سلامت - از نظر طب سنتی شناسایی مزاج و طبیعت بدن یک روش کاربردی و مهم برای حفظ سلامت جسمی و روانی فرد است. طب سنتی معتقد است که زندگی انسان تحت تاثیر طبیعت بدنش قرار گرفته است، از این رو غذایی که هر فرد می خورد می تواند بر تمامی اعضای بدن شخص از مغز و اعصاب گرفته تا قلب و کبد او اثر بگذارد که این اثر در افراد با طبیعت مختلف متفاوت خواهد بود. مزاج افراد به شکل تخصصی از ترکیب چهار طبع گرم، خشک، سرد و تر (برگرفته شده از عناصر چهارگانه آتش، خاک، هوا و آب) شکل می گیرد ولی مردم به طور عمومی افراد را به داشتن طبع سرد و گرم تقسیم می نمایند.

نشانه های طبع سرد و گرم در افراد

طبع سرد

• اکثریت افراد از طبع سرد برخوردار هستند.
• اغلب آن ها سفید هستند.
• در هوای سرد به راحتی گرم نمی شوند و سرما تا مدت زیادی در بدن آن ها باقی می ماند.
• میل زیادی به خواب داشته و عموما سست هستند.
• افراد خونسردی بوده و معمولا عصبی نمی شوند.
• درون گرا هستند و احساسات خود را کمتر بروز می دهند.
• موی سر آن ها تمایل به ریزش داشته و زود سفید می گردد.
• چون سیستم سردی در آن ها فعال است ابتلا به بیماری های اتوایمیون نظیر ام اس و پارکینسون در آن ها شایع تر است.
• سستی، ناتوانی، کمبود انرژی و ضعف در این افراد شایع است.
• نبض آن ها آرام بوده و رگ ها باریک است.

افراد با طبع سرد به احتمال زیاد، با خوردن ترشیجات، ماست، خیار، دوغ، آب یخ و... فشارشان بشدت افت نموده و بی رمق و کم توان می شوند و احتیاج مبرم به استراحت و خواب پیدا می نمایند. حال اگر این علایم با خوردن این غذاها ظاهر نشد یا خفیف بود محتمل است که مزاج شما متعادل باشد.

طبع گرم

• خوش برخورد و خوش روتر هستند، اما زود عصبی می شوند.
• همواره احساس گرما می نمایند و زود داغ می شوند.
• در صورت زیاده روی در مصرف شیرینی جات دچار جوش و خارش بدن می شوند و تمایل به مصرف آب در آن ها بیشتر است.
• بدن آن ها در هوای سرد به راحتی گرم می گردد، اما در هوای گرم به راحتی خنک نمی شوند.
• پرانرژی، برونگرا و فعال هستند و احساسات خود را سریع بروز می دهند.

اگر با خوردن خوراکی های گرمی مانند مویز، خرما، موز، انجیر، مغزهای آجیلی، مواد تند و تیز و... بشدت دچار تعریق و حرارت درونی بدن شدید و صورتتان جوش زد و رنگتان قرمز و کبود و عروقتان پرخون و کمی عصبی مزاج و تمایلتان به انجام فعالیت های جسمی و جنسی زیاد شد احتمال این که طبع گرمی داشته باشید، زیاد است؛ البته استثناهایی هم وجود دارد. چرا که فرد سرد مزاج با کبد گرم نیز ممکن است این علایم را تجربه کند یا این که محتمل است یک فرد گرم مزاج به دلیل عادت به خوردن غذاهایی با طبع گرم چنین علایمی را تجربه نکند یا تجربه ای عکس آن داشته باشد.

منظور از تری و خشکی مزاج چیست؟

افراد دارای مزاج سرد یا گرم هستند، اما این گرمی و سردی با تری و خشکی نیز همراه می گردد. از دیدگاه طب سنتی منظور از تری، میزان انعطاف پذیری و رطوبت بدن شخص است. خشکی هم مقابل تری است و انعطاف ناپذیری را نشان می دهد.

طبع سرد و گرم به همراه خشکی و تری مزاجتان را بشناسید

یکی از ساده ترین راه ها برای شناسایی طبع سرد و گرم و مزاج هر فرد، آنالیز ویژگی ها و خصوصیات وی می باشد که در ادامه ذکر شده است:

1- آنالیز سردی یا گرمی بدن

• فردی که طبع متعادلی دارد برای تشخیص طبع سرد و گرم شما باید بخشی از بدن شما را لمس کند و در صورتی که با لمس بدن شما مثلا لمس ساعد یا بازوی شما احساس گرما و حرارت کرد شما دارای مزاج گرم هستید. اما اگر احساس سرما کرد این امر یکی از نشانه های سرد مزاجی شماست.

2- آنالیز سفتی و نرمی بافت بدن

• مرحله بعدی برای شناسایی طبع سرد و گرم و نوع مزاج، آنالیز میزان نرمی و سفتی بافت های بدن، عضلات و پوست فرد است.
• اگر بافت بدن شما با فشار سرانگشتان به راحتی فرو می رود شما علاوه بر طبع سرد یا گرم دارای رطوبت و مزاج تر نیز هستید.
• در صورتی که با لمس کردن بدن خشکی و زبری خفیفی را زیر سرانگشتان دست احساس کردید دارای خشکی مزاج می باشید.

3- رنگ پوست در افراد با طبع سرد و گرم

• در شرایطی که پوست فرد سفیدرنگ و مایل به سفید باشد می تواند نشانه خوبی برای تشخیص سرد مزاجی فرد یا شاید کم خونی فرد باشد.
• افرادی که پوست بدن آنها قرمز رنگ یا مایل به قرمز است از جمله افرادی هستند که دارای طبع گرم هستند. این افراد پوست مایل به صورتی و قرمز دارند و علاوه بر گرمی مزاج در گروه افراد پرخون نیز قرار دارند.
• کسانی که پوست بدن شان زرد رنگ یا مایل به زردی است از جمله افرادی هستند که دارای طبع گرم و خشک می باشند.
• در افرادی که پوست بدن آنها تیره و کدر است و به اصطلاح رنگ لب آنها بادمجانی رنگ است نشانه های مزاج سرد و خشک وجود دارد.
• مردان و زنانی که پوست آنها سفید رنگ و مایل به رنگ گچ است، در گروه مزاج های سرد و مرطوب یا سرد و تر قرار دارند.

4- عضلانی یا استخوانی بودن

• یکی دیگر از مواردی که درمانگران طب سنتی به یاری آن برای شناسایی طبع سرد و گرم افراد مختلف اقدام می نمایند، آنالیز ظاهر و شکل اندام، عضلات و میزان عضلانی بودن بدن است.
• افرادی که دارای بالاتنه ای فراخ و پهن هستند، افرادی که اندام های بدن آنها عظیم است و عروق برجسته و نبض قوی دارند و کسانی که عضلات کلفت و عظیم و تاندون های ظریف تر دارند دارای گرمی مزاج هستند.
• اگر فردی دارای اندام ها و بالاتنه کوچک باشد این امر نشانه سردی مزاج است. داشتن نبض ضعیف و عضلات ظریف نیز از دیگر علایم سردی مزاج در افراد است.
• درمانگران طب سنتی افرادی را که دارای چهره لاغر و پوست به استخوان چسبیده دارند و همچنین افرادی که مفاصل قابل مشاهده و برجسته دارند و غضروف حنجره و بینی آنها نیز برجسته و واضح است در گروه افرادی هستند که دارای مزاج خشک می باشند.

5- آنالیز ساعت و چگونگی خواب

• یکی دیگر از روش های شناسایی مزاج و طبع سرد و گرم هر فرد آنالیز ساعت، کیفیت و چگونگی خواب هر فرد است.
• اگر در گروه افرادی هستید که ساعت خواب شما بیشتر از حد مجاز یعنی 8 ساعت است در این صورت در گروه افرادی قرار دارید که دارای طبع سرد و تر هستید.
• اگر ساعت خواب شما کمتر از 8 ساعت است و شما در بیشتر ساعات روز بیدار هستید و کار می کنید یا خود را به کاری سرگرم و مشغول می کنید در گروه افرادی که دچار مزاج گرم و خشک هستند، قرار می گیرید.

6- میزان رشد و جنس مو

• جنس مو و میزان رشد آن در افراد با طبع سرد و گرم و مزاج های متفاوت، فرق می نماید.
• افرادی که سرعت رشد موهایشان زیاد است و در گروه افراد پرمو قرار می گیرند، از جمله افرادی هستند که به گفته درمانگران طب سنتی در گروه مزاجی گرم جای می گیرند.
• اما افرادی که رشد موی آنها کم است به گونه ای که از این موضوع شکایت دارند در گروه افراد سردمزاج قرار می گیرند. این گروه علاوه بر آنکه موی سر و ابرویشان کم پشت است در دیگر اندام های بدن شان نیز موی زیادی ندارند.
• اگر رشد مو در مرد یا زنی خیلی سریع باشد به گونه ای که او احساس کند موهایش بیش از حد طبیعی زود رشد می نماید و بلند می گردد در صورتی که دیگر علایم را داشته باشد در گروه افرادی قرار می گیرد که طبع گرم و خشک دارند. در کنار این مورد مجعد بودن و حالت دار بودن موها نیز نشانه گرمی و خشکی مزاج است.
• نازکی مو نیز یکی از دلایلی است که می تواند نشانه سردی و تری مزاج افراد باشد. علاوه بر این داشتن موی صاف و لخت نیز یکی دیگر از علایم مزاج سرد و مرطوب در مردان و زنان است.
• افرادی که موی کلفت دارند و افرادی که رنگ موی آنها سیاه است ن در گروه افرادی که مزاج گرم و خشک دارند محسوب می شوند.
• افرادی که رنگ موی آنها به سفیدی میل می نماید و زودتر از بقیه تارهای سفید در سر آنها دیده می گردد نیز از جمله افرادی هستند که مزاج سرد و تر دارند.

7- اجابت مزاج

• رنگ مدفوع و کیفیت آن از دیگر مواردی است که توسط درمانگران طب سنتی برای تشخیص طبع سرد و گرم و نوع مزاج استفاده می گردد. برای این منظور آنالیز کل فضولات بدن شامل ادرار، مدفوع، عرق، مو، ناخن و خون در تشخیص دقیق نوع مزاج و طبع موثر است.
• اگر رنگ مدفوع یا ادرار تیره تر از حد معمول یا بدبوتر از حد نرمال باشد این امر نشان دهنده گرمی مزاج و غلبه صفرا در بدن است.
• بی رنگ بودن فضولات و کم بودن بوی آن از علایم سردی مزاج است.

8- میزان سازگاری با محیط

• اگر عضوی در برخورد با گرما، سرما، خشکی و رطوبت خیلی سریع آن را بپذیرد این موضوع نشان دهنده غلبه آن مزاج است. به عنوان مثال اگر در معرض گرما قرار بگیرید یا خوراکی با طبع گرم بخورید و زود احساس گرما درشما ایجاد گردد این امر نشان دهنده گرمی مزاج شماست.

خصوصیات افراد با طبع سرد و گرم در ترکیب با خشکی و تری

طبع گرم و خشک

خصوصیات جسمی: این افراد لاغر اندام هستند. رنگ چهره و سفیدی چشم آنان به زردی می زند. پوستی گرم و خشک دارند. گرمایی هستند و تحمل فصل تابستان را ندارند. عطش زیاد و دهانی خشک دارند. بهترین فصل برای ایشان فصل زمستان است. کم خواب هستند. تمایل به خوردن ترشی ها مثل لواشک و سرکه و هم چنین خوراکی های سرد مثل خیار و کاهو دارند و به خوردن خوراکی های شیرین و ادویه جات کمتر تمایل نشان می دهند. مزاج گرم و خشک را به مزاج صفراوی نیز می شناسند.

خصوصیات روانی: زود عصبانی شده و زود هم آرام می شوند. افرادی پر جنب و جوش، پر انرژی، باهوش و پرحرف هستند.

توصیه: افرادی که مزاج گرم و خشک دارند باید از هوای تازه و خنک بهره مند شوند و در رژیم غذایی خود از آب و مایعات ، میوه و سبزیجات تازه مثل کاهو و اسفناج استفاده نمایند و از نوشیدن بیش از اندازه چای و قهوه خودداری نمایند. این افراد همچنین باید مصرف غذاهای گرم و خشک را به خصوص در هوای گرم کاهش دهند.

طبع گرم و تر

خصوصیات جسمی: این افراد درشت اندام بوده، دارای پوستی سرخ و سفید و موهای پرپشت هستند. نبض پر و قوی دارند. خواب خوبی دارند گرچه تحمل بی خوابی هم برایشان راحت است. این افراد نه تحمل گرمای زیاد را دارند و نه تحمل سرمای زیاد، ولی در کل تحمل سرما برایشان راحت تر است. علاقه به شیرینی و ترشی دارند و تقریبا همه نوع غذا را می خورند. پوست بدن ایشان گرم، مرطوب و نرم است.

خصوصیات روانی: انسان هایی جسور و شجاع بوده، معمولا پیشرو و رهبر گروه می باشند. به طور معمول انسان های آرامی هستند ولی هنگام عصبانیت ممکن است رفتارهای مخاطره آمیز داشته باشند. از سوی دیگر افرادی خوش مشرب و خون گرم هستند، روابط عمومی خوبی دارند و علاقمند به شعر، موسیقی و ... نیز می باشند.

توصیه: افرادی که مزاج گرم و تر دارند باید از مقادیر مساوی میوه جات یا سبزیجات و گوشت استفاده نمایند، غذاهای دریایی نیز برای این افراد مفید است. همچنین این افراد باید از غذاهایی با فیبر بالا استفاده نمایند تا اجابت مزاج طبیعی داشته باشند.

طبع سرد و تر

خصوصیات جسمی: این افراد چاق و پرچربی هستند. پوست سفید و موهای کم پشت دارند. تشنه نمی شوند و دهان مرطوبی دارند. خواب زیادی دارند. تمایل به مصرف گرمی ها مثل شیرینی و ادویه دارند و تمایل به خوردن سردی ها مثل ترشی از خود نشان نمی دهند. فصل تابستان فصل مطلوب آنهاست.

خصوصیات روانی: این افراد کم انرژی و کند هستند. معمولا شکیبا و آرام هستند و کمتر عصبانی می شوند. معمولا در کارهایی که احتیاج به صبر و حوصله زیاد دارد پیروز تر هستند و از فعالیت های بدنی زیاد و سریع معمولا اجتناب می نمایند.

توصیه: افرادی که دارای مزاج سرد و تر هستند حتی المقدور باید روزانه فقط 2 وعده غذا میل نمایند، زیرا توانایی دستگاه گوارش افراد سرد و تر کم است و ضروری است حداقل حدود 10 تا 12 ساعت بین دو وعده غذایی شان فاصله بیفتد. اگر در بین وعده های غذایی احساس گرسنگی کردند مقدار کمی میوه مانند سیب، گلابی و یا سالاد همراه با مقدار مناسب از روغن زیتون یا پودر آویشن میل نمایند. غذای این افراد باید سرشار از پروتیین و فیبر (تخم مرغ ، گوشت، میگو و جگر) باشد و در زمستان و شب ها در مصرف غذاهای سردی بخش احتیاط نمایند.

طبع سرد و خشک

خصوصیات جسمی: این افراد اندامی لاغر دارند. کم خواب بوده و بینی خشکی دارند. به شیرینی و گرمی ها نسبت به سردی ها تمایل بیشتری نشان می دهند. بیشتر تمایل به هوای گرم دارند و در فصل بهار راحت ترند.

خصوصیات روانی: افراد دارای مزاج سرد و خشک افرادی دقیق، منظم، دوراندیش و محاسبه گر هستند و بسیاری از فلاسفه و دانشمندان در این دسته قرار دارند.

توصیه: افراد دارای مزاج سرد و خشک باید از مایعات به اندازه کافی استفاده نمایند و هر روز یک لیوان آب سیب یا آب هویج میل نمایند و از مصرف غذاهای یخ زده، کهنه و کنسرو شده خودداری نمایند. این افراد باید مصرف مواد سرد و خشک را کاهش دهند. البته مصرف زیاد مواد گرمی بخش قوی مانند فلفل، سیر، پیاز، زنجبیل و... نیز برای این افراد مناسب نیست.

طبع سرد و گرم افراد حاصل ژنتیک است اما می تواند در طول عمر تغییر کند و در سنین مختلف طبع افراد متفاوت می گردد. در بهترین حالت رساندن بدن به حالتی از تعادل میان مزاج های مختلف است. همچنین برای شناسایی مزاج و تشخیص سردی و گرمی می توانید مطلب 8 گام برای شناسایی مزاج و تشخیص سردی و گرمی بدن را مطالعه نمایید.