خطرناک ترین نوع کم خونی کدام است؟ - وبلاگ منصوری

به گزارش وبلاگ منصوری، بسیاری از افراد مبتلا به کم خونی خطرناک احتیاج به درمان و نظارت طولانی مدت دارند. این می تواند به جلوگیری از وارد شدن آسیب به سیستم های مختلف بدن یاری کند. اگر فکر می کنید ممکن است علائم کم خونی خطرناک را داشته باشید، با پزشک خود صحبت کنید.

هرچه زودتر تشخیص داده شود و درمان و نظارت را آغاز کنید، نتیجه بهتری برای جلوگیری از هرگونه مشکل آینده خواهید داشت.

هنگامی که بدن شما به دلیل کمبود ویتامین B-12 نمی تواند گلبول های قرمز سالم کافی بسازد، دچار کم خونی خطرناک (PA) می شوید. مدت ها پیش، اعتقاد بر این بود که این اختلال کشنده است (مضر به معنای مرگبار). اما این روز ها به راحتی با قرص ها یا آمپول های B-12 درمان می شود.

محققان خاطرنشان می نمایند که تا 50 درصد از کم خونی ناشی از کمبود ویتامین B12 در بزرگسالان ناشی از کم خونی خطرناک است. به این نوع کم خونی مضر می گویند، زیرا زمانی یک بیماری کشنده محسوب می شد. این به دلیل نبود درمان در دسترس بود.

دلیل بروز کم خونی خطرناک

کم خونی خطرناک شامل التهاب خود ایمنی در معده و ناتوانی در جذب ویتامین B12 در روده کوچک است.

در حالی که کم خونی ناشی از کمبود ویتامین B12 ممکن است به دلیل کمبود ویتامین B12 در رژیم غذایی ایجاد شود، کم خونی خطرناک ناشی از ناتوانی در جذب ویتامین B12 است.

دو دلیل کم خونی خطرناک وجود دارد: خود ایمنی و ژنتیکی.

کم خونی خطرناک زمانی رخ می دهد که معده نتواند عامل ذاتی بسازد و روده کوچک نتواند ویتامین B12 را از رژیم غذایی، از جمله از غذاها، جذب کند.

گاهی اوقات کم خونی خطرناک همراه با برخی بیماری های غدد درون ریز خودایمنی دیده می شود، از جمله:

دیابت نوع 1

کم کاری پاراتیروئید

بیماری آدیسون

بیماری گریوز

در بیشتر موارد کم خونی خطرناک، سیستم ایمنی بدن به سلول هایی که به سلول های جداری معروف هستند، حمله می نماید و آن ها را از بین می برد که فاکتور ذاتی را در معده فراوری می نمایند.

چه کسانی بیشتر در معرض کم خونی خطرناک هستند؟

برخی از افراد بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به کم خونی خطرناک هستند.

داشتن سابقه خانوادگی این بیماری

اصالتاً از اروپای شمالی یا اسکاندیناویایی هستند

ابتلا به دیابت نوع 1 یا سایر شرایط خاص خود ایمنی

بخشی از معده شما برداشته شده است

60 سال یا بیشتر بودن

خطر ابتلا به کم خونی خطرناک نیز با افزایش سن افزایش می یابد.

کم خونی خطرناک در مقابل سایر انواع کمبود ویتامین B12

سایر کمبود های ویتامین B12، مانند کمبود های ناشی از رژیم غذایی، اغلب با کم خونی خطرناک اشتباه گرفته می شوند.

کم خونی پرنیشیوز عمدتاً یک اختلال خود ایمنی است که به سلول های جداری معده آسیب می رساند و عملکرد مناسب فاکتور درونی را مهار می نماید.

با این حال، کم خونی خطرناک ممکن است یک جزء ژنتیکی نیز داشته باشد. ممکن است به طور بالقوه در خانواده ها اجرا شود. بعلاوه بچه هایی با کم خونی پرنیشیوز وجود دارند که با نقص ژنتیکی به دنیا می آیند که آن ها را از ایجاد عامل درونی باز می دارد.

کم خونی پرنیشیوز و سایر کم خونی های ناشی از کمبود ویتامین B12 ناشی از سوء جذب روده کوچک را می توان با تزریق داخل عضلانی B12 به وسیله پزشک درمان کرد.

مکمل های خوراکی ویتامین B12 با دوز بالا ممکن است یک گزینه موثر برای برخی از افراد مبتلا به کم خونی خطرناک باشد.

در افراد مبتلا به کم خونی کمبود ویتامین B12 که بدن می تواند ویتامین B12 را جذب کند، مکمل های خوراکی ویتامین B12 و تنظیم رژیم غذایی ممکن است یک درمان موثر باشد.

عوامل خطر برای ایجاد کمبود ویتامین B12 به دلایل دیگر عبارتند از:

مسائل در روده کوچک

سایر علل التهاب در پوشش معده (گاستریت آتروفیک)

گاسترکتومی، که در آن جراحی بخشی یا تمام معده را برمی دارد

عفونت دستگاه گوارش

استفاده طولانی مدت از دارو های ضد اسید

مواد غذایی برای مقابله با کم خونی خطرناک

ویتامین B12 در ایجاد گلبول های قرمز نقش دارد.

بدن به دریافت کافی ویتامین B12 احتیاج دارد که می تواند در غذا هایی مانند:

گوشت

تخم مرغ

شیر های غیر لبنی غنی شده (سویا، آجیل و برنج)

بدن شما بعلاوه برای جذب ویتامین B12 به نوعی پروتئین دیگر احتیاج دارد که پروتئینی است که به وسیله سلول های جداری معده فراوری می شود.

پس از مصرف ویتامین B12، این ویتامین به معده شما می رود، جایی که فاکتور درونی به آن متصل می شود. سپس این دو در آخرین قسمت روده کوچک شما جذب می شوند.

چه بیماری هایی باعث بروز کم خونی خطرناک میشوند؟

بیماری های داخل روده کوچک می توانند باعث ایجاد کمبود ویتامین B12 شوند. این بیماری ها می تواند شامل موارد زیر باشد:

بیماری سلیاک

بیماری کرون

اچ آی وی

اگر قسمت ایلئوم روده کوچک با جراحی برداشته شود، کمبود ویتامین B12 نیز ممکن است رخ دهد.

اختلال در فلور طبیعی باکتری روده کوچک نیز ممکن است منجر به کمبود ویتامین B12 شود. آنتی بیوتیک ها ممکن است باعث کمبود باکتری های مورد احتیاج برای حفظ جذب مناسب روده شوند.

افراد دیگر ممکن است باکتری های روده کوچک زیادی داشته باشند که باعث سوء جذب و بعلاوه کمبود ویتامین B12 می شود.

تشخیص کم خونی خطرناک

پزشک شما معمولاً برای تشخیص کم خونی خطرناک باید چندین آزمایش انجام دهد، مانند:

شمارش کامل هموگلوبین خون این آزمایش می تواند با آنالیز مواردی مانند هموگلوبین و هماتوکریت، کم خونی را به طور کلی آنالیز کند.

چک کردن سطح ویتامین B12 اگر کمبود ویتامین B12 به عنوان دلیل کم خونی شما باشد، پزشک می تواند سطح ویتامین B12 شما را به وسیله این نوع آزمایش خون ارزیابی کند. سطح پایین تر از حد طبیعی نشان دهنده کمبود است.

آنتی بادی های فاکتور داخلی و سلول جداری خون برای وجود آنتی بادی علیه فاکتور داخلی و سلول های جداری معده آزمایش می شود.

در یک سیستم ایمنی سالم، آنتی بادی ها مسئول یافتن باکتری یا ویروس هستند. سپس میکروب های مهاجم را برای تخریب علامت گذاری می نمایند.

در یک بیماری خودایمنی مانند کم خونی خطرناک، سیستم ایمنی بدن تمایز بین بافت بیمار و سالم را متوقف می نماید. در این حالت، اتوآنتی بادی ها سلول های معده را که عامل درونی می سازند، از بین می برند و عملکرد آن را مختل می نمایند.

درمان کم خونی خطرناک

درمان کم خونی خطرناک یک فرآیند دو قسمتی است. پزشک شما باید هرگونه کمبود ویتامین B12 موجود را درمان کند.

درمان کم خونی خطرناک معمولاً شامل موارد زیر است:

تزریق ویتامین B12 که در طول زمان به دقت دنبال می شود

پیگیری سطح ویتامین B12 خون در طول دوره درمان

انجام تنظیمات بر این اساس دوز ویتامین B12 بدست آمده

تزریق ویتامین B12 را می توان به صورت روزانه یا هفتگی انجام داد تا زمانی که سطح B12 به محدوده سالم بازشود. در چند هفته اول درمان، پزشک ممکن است محدود کردن فعالیت بدنی را توصیه کند.

بعد از اینکه سطح ویتامین B12 شما به محدوده رسید، ممکن است فقط یک بار در ماه احتیاج داشته باشید تزریق کنید.

پس از اینکه سطح ویتامین B12 شما در محدوده سالم نهاده شد، پزشک ممکن است به شما توصیه کند به جای تزریق، دوز های خوراکی مکمل B12 را مصرف کنید.

با این حال، بسته به کمبود فاکتور ذاتی شما - جایی که ممکن است جذب روده ای ضعیف ویتامین B12 داشته باشید - تزریق ویتامین B12 ممکن است به عنوان تنها درمان شما برای کم خونی خطرناک مورد احتیاج باشد.

عوارض کم خونی خطرناک

پزشک شما احتمالاً می خواهد شما را به صورت طولانی مدت ببیند. این به آن ها یاری می نماید تا اثرات جدی احتمالی کم خونی خطرناک را شناسایی نمایند.

یک عارضه بالقوه خطرناک سرطان معده است. پزشک شما می تواند در صورت احتیاج، علائم سرطان را در ویزیت های منظم و به وسیله تصویربرداری و بیوپسی تحت نظر داشته باشد.

سایر عوارض بالقوه کم خونی خطرناک

آسیب عصبی محیطی

مسائل دستگاه گوارش

مسائل حافظه، گیجی، یا سایر علائم عصبی

مسائل قلبی

این عوارض اغلب ناشی از کم خونی خطرناک طولانی مدت است. آن ها می توانند دائمی باشند، اما مدیریت موثر امکان پذیر است.

دکتر شیوا نظری، فوق تخصص آنکولوژی درپاسخ به این پرسش که چرا برخی افراد مبتلا به کم خونی می شوند، می گوید: گاهی کم خونی، علل ژنتیکی دارد. یعنی به صورت ارثی یا به وسیله جهش ژن و تغییرات کروموزمی ایجاد می شود. از عوامل موثر دیگر در بروز کم خونی، بهره گیری از روش های نادرست تغذیه و استفاده نکردن از ریز مغذی ها و داشتن رژیم های نادرست است.

البته دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تاکید می نماید: گاهی نیز ابتلا به بیماری های مزمنی، چون نارسایی کلیه یا کبد، عفونت های طول کشیده و نیز اعمال جراحی بزرگ می تواند شخص را با کم خونی روبرو کند.

به برنامه غذایی خود دقت کنید

اگر از آن دست افرادی هستید که بیشتر اوقات از غذا های فرآوری شده و آماده استفاده می کنید یا به هر دلیل، برخی وعده های غذایی اصلی روزانه مثل صبحانه را حذف نموده، ریزه خواری می کنید و خود را از دریافت روزانه همه گروه های غذایی ضروری (شیر، لبنیات، پروتئین، میوه، سبزیجات و غلات) محروم می کنید انتظار داشته باشید بدنتان نتواند آهن و دیگر مواد مغذی را به اندازه کافی دریافت کند.

در این صورت اگر با خستگی، بی حالی، کاهش تمرکز، تپش قلب و اختلالات تغذیه ای، گوارشی و تنفسی (ابتلا به تنگی نفس ممکن است از عوارض کم خونی باشد) روبرو شدید حتما به متخصص برای تائید و درمان کم خونی مراجعه کنید.

کم خونی، کودک و بزرگسال نمی شناسد

بر اساس آمار های سازمان بهداشت دنیای، یک چهارم جمعیت دنیا به بیماری کم خونی مبتلا هستند که بیش از نیمی از آن ها را زنان و دختران تشکیل می دهند. شیوع بیشتر کم خونی میان دختران و زنان نیز به عواملی، چون خونریزی های دوران قاعدگی و خونریزی حین زایمان (زنان در هر زایمان طبیعی به طور میانه 600 سی سی خون از دست می دهند) باز می شود.

البته کم خونی در نوزادان نارس با وزن کم و در افراد سالخورده نیز به دلیل مسائل دندانی و گوارشی و دسترسی نداشتن به گروه های مختلف غذایی در مقایسه با بقیه افراد جامعه شایع تر است.

حال این پرسش پیش می آید که آیا کم خونی در بچه ها با بزرگسالان فرق دارد؟

این متخصص بیماری های خونی و سرطان در بچه ها پاسخ می دهد: کم خونی در بچه ها با نشانه هایی، چون کاهش رشد، بی قراری، کاهش اشتها و در مواد شدید، نداشتن تمرکز همراه است. حتی گاهی این عارضه در بچه ها به اختلال تکامل گفتاری و حرکتی، کاهش اندازه یادگیری و افت تحصیلی منجر می شود. جالب آن که سن شایع کم خونی شامل دوران شیرخوارگی و بلوغ می شود.

اما در چه مواردی کم خونی خطرناک می شود و با عوارض جدی همراه است؟

به گفته دکتر نظری در صورت پایین بودن هموگلوبین حتما باید تحت نظر پزشک اقدامات لازم صورت بگیرد، چرا که موارد شدید کاهش هموگلوبین با خطرات جدی همراه است. احساس ضعف، خستگی، تحمل پایین و خستگی هنگام بالا رفتن از پله ها می تواند نشانه آغاز کم خونی باشد و باید مورد آنالیز قرار بگیرد.

اگر فردی مبتلا به کم خونی ناشی از فقر آهن باشد به دلیل افت غلظت هموگلوبین، دچار خستگی می شود و توانایی انجام دادن کار های روزمره را نخواهد داشت، اما علائم شدید این بیماری شامل خستگی شدید، ضعف، تنگی نفس و فشار آمدن به قلب می شود.

به بیان دیگر کم خونی حاد می تواند زمینه آغاز بیماری های قلبی و در صورت تداوم، ابتلا به سرطان های گوارشی باشد.

قرص آهن همواره چاره کار نیست

برای تشخیص قطعی کم خونی باید به پزشک مراجعه کرد و هیچ کس نمی تواند صرفا با مشاهده نشانه ای، ابتلا به این عارضه را در خود قطعی بداند و به مصرف مکمل های حاوی آهن و اسید فولیک اقدام کند. توجه داشته باشید علائم کمخونی نه تنها می تواند مشابه علائم سایر بیماری ها باشد، بلکه کمبود آهن تنها دلیل کمخونی نیست.

بر این اساس، این متخصص آنکولوژی هشدار می دهد: در هر اندازه از کم خونی باید ابتدا دلیل ایجاد آن تشخیص داده و درمان مناسب آن انجام شود. به علاوه باید توجه داشت مصرف دارو و مکمل آهن فقط در صورت فقر آهن تجویز می شود.

به بیان دیگر قرص آهن فقط در موارد فقر آهن مناسب است و در موارد دیگر موثر نیست. وی تاکید می نماید: افرادی که اندازه بار آهن بالایی دارند یا تزریق خون مکرر انجام می دهند مانند تالاسمی های ماژور هرگز نباید قرص آهن مصرف نمایند.

منبع: بهداشت نیوز